Pełnomocnictwo notarialne

W polskim prawodawstwie szczegółowe regulacje dotyczące pełnomocnictw znajdują się w Kodeksie cywilnym (art. 98-109). Udzielenie pełnomocnictwa, co do zasady, pozwala umocować inną osobę do wykonywania w imieniu mocodawcy czynności prawnych, przy czym należy pamiętać, że niektóre czynności prawne zostały ustawowo uregulowane jako możliwe do wykonania jedynie osobiście (np. sporządzenie testamentu lub poświadczenie dziedziczenia).

Co istotne, pełnomocnictwo może zostać ustanowione w dowolnej formie (także ustnej), ale zwyczajowo sporządza się je na piśmie. Pełnomocnictwo w formie aktu notarialnego może być sporządzone w odniesieniu do dowolnego rodzaju czynności prawnych – również takich, które nie wymagają zachowania takiej formy. Upoważnienie notarialne nie jest także umową, co oznacza, że nie obliguje pełnomocnika do wykonywania określonych w nim czynności na rzecz mocodawcy, a tylko daje mu taką możliwość.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa jako pełnomocnika można ustanowić każdą pełnoletnią osobę posiadającą pełną zdolność do wykonywania czynności prawnych. W określonych przepisami sytuacjach pełnomocnikiem może zostać również osoba, która posiada ograniczoną zdolność do wykonywania czynności prawnych.

Pełnomocnictwo ogólne

Podstawowy rodzaj pełnomocnictwa. Pozwala pełnomocnikowi wykonywać wyłącznie czynności prawne, które nie przekraczają zakresu zwykłego zarządu, przy czym musi zostać udzielone w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Co istotne, mocodawca udzielając tego rodzaju pełnomocnictwa nie musi określać w dokumencie, jakich dokładnie czynności ono dotyczy.

Pełnomocnictwo rodzajowe

Tego rodzaju pełnomocnictwo jest udzielane przez mocodawcę, aby umożliwić pełnomocnikowi regularne wykonywanie konkretnego rodzaju czynności. Zarówno zakres i rodzaj czynności, jak i jej przedmiot muszą zostać sprecyzowane w treści pełnomocnictwa w taki sposób, by wykluczyć możliwość pomyłki lub niewłaściwej interpretacji. Pod względem formalnym pełnomocnictwo rodzajowe musi zostać udzielone w identycznej formie, jaka jest wymagana przepisami prawa do zachowania ważności danej czynności. Zakres pełnomocnictwa rodzajowego może (ale nie musi) wykraczać poza zakres czynności obejmujących zwykły zarząd.

Pełnomocnictwo szczególne

W pełnomocnictwie szczególnym zakres czynności, do których jest umocowany pełnomocnik, musi zostać jasno oznaczony. Tę formę pełnomocnictwa wykorzystuje się zarówno do ustanowienia pełnomocnika do jednej, konkretnej czynności lub do ich większej liczby – ale muszą one być precyzyjnie określone w treści dokumentu. Pełnomocnictwo szczególne jest ważne wyłącznie w odniesieniu do wskazanych w nim czynności prawnych i musi zostać udzielone w takiej formie, jakiej wymaga wykonanie danej czynności w ważny sposób.

Pełnomocnictwo procesowe

Pełnomocnictwo to pozwala pełnomocnikowi reprezentować mocodawcę w trakcie czynności sądowych, jednak może zostać udzielone wyłącznie podmiotom określonym ustawowo. Co istotne, tego rodzaju pełnomocnictwo może być udzielane w ogólnym zakresie (tzn. do reprezentowania mocodawcy we wszystkich sprawach) lub w odniesieniu do konkretnej, pojedynczej sprawy.

Odwołanie pełnomocnictwa

Co do zasady pełnomocnictwo notarialne nie ma okresu, w jakim zachowuje ważność i jest udzielane bezterminowo, jeżeli w treści nie określono terminu, z jakim ważność udzielonego pełnomocnictwa upływa. Mocodawca może również w dowolnym momencie odwołać pełnomocnictwo bez podania przyczyny oraz bez konieczności uzyskania zgody pełnomocnika. Należy także pamiętać, że odwołanie pełnomocnictwa może nastąpić w dowolnej formie – niezależnie od formy, w jakiej pełnomocnictwo zostało sporządzone. Konieczne jest jednak skuteczne powiadomienie pełnomocnika o fakcie odwołania udzielonego mu pełnomocnictwa. Najczęściej dokonuje się tego poprzez wysłanie odwołania listem poleconym za potwierdzeniem odbioru. Po odwołaniu lub utracie ważności pełnomocnik ma ustawowy obowiązek zwrócenia mocodawcy dokumentu zawierającego pełnomocnictwo.